Nurettin Öztatar
“Sosyal Politika-İktisat Yazıları- Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu’ya Armağan” başlıklı kitap Mülkiyeliler Birliği tarafından yayımlandı. Kitapta, işçi ve emekçilerin gerek sendikal etkinlikleri gerekse Türkiye’nin ekonomik sorunlarına odaklanan makaleler yer alıyor.
Hasan Tahsin Benli, Elif Hacısalihoğlu, Denizcan Kutlu ve Güven Savul tarafından yayına hazırlanan kitap, başta işçiler olmak üzere bütün emekçilerin yaşadığımız dünyayı ve ülkeyi ekonomi ve sosyal haklar açısından anlamasını kolaylaştıran makalelerden oluşuyor.
EKONOMİDEN SENDİKAL HAREKETE
Kitap 4 ana bölümden oluşuyor. “Türkiye’nin Ekonomi Politiği”, “Sınıf Mücadelesi ve Sendikacılık”, “İş Hukuku” ve “Sosyal Politika, Emek ve Göç” bölümlerinden oluşan kitabın ilk makalesi Prof. Dr. Korkut Boratav tarafından kaleme alınan makale “Neoliberal Dönemde Kur Hareketleri ve Dış Bağımlılık” başlığını taşıyor. Türkiye’nin 21. Yüzyılda izlediği iktisadi güzergâhın giderek ağırlaşan bir dış bağımlılıkla sonuçlandığına dikkat çeken Prof. Dr. Boratav, makalesinde döviz kuru hareketleriyle ekonominin dış bağımlılığı arasındaki ilişkileri inceliyor.
Kitabın ilk bölümünün ikinci makalesi Prof. Dr. Oğuz Oyan tarafından yazıldı. “Türkiye’de Gelişmeci Anayasal Düzenden İkinci Cumhuriyet’in Anayasasına” başlıklı makale 2017’de kabul edilen Anayasa değişikliklerini sonuçları değerlendiriliyor.
Prof. Dr. Aziz Konukman’ın “Türkiye’de Sermaye Birikimi Çerçevesinde Yeni Rejim’in İnşa Süreci” başlıklı makalesinin konusu ise son Anayasa değişikliğiyle oluşturulmaya çalışılan yeni siyasal rejimin özellikleri.
“Türkiye’de Radikal Devletçiliğin Kısa Hikayesi: Devlet Sanayi Ofisi ve Türkiye Sanayi ve Kredi Bankası Örnekleri” başlıklı makale Dr. Orkut Saip Durmaz imzasını taşıyor.
Kitabın ilk bölümünde yer alan son makale ise “Yerli Üretim, Sektörel Serencam ve Kimi Öneriler” başlığıyla Dr. Serdar Şahinkaya tarafından yazıldı.
MÜCADELE TARİHİ
“Sınıf mücadelesi ve Sendikacılık” başlıklı bölümde toplam 4 makale yer alıyor. Bölümün ilk makalesi Doç. Dr. Aziz Çelik ve Sendika Uzmanı Can Şafak tarafından yazılan “DİSK’in DGM Direnişi ve Genel Yas Eylemi (1976): Türkiye Tarihinin En Büyük Siyasi Genel Grevi” başlığını taşıyor. Makalede söz konusu eylemlerin hangi koşullarda ortaya çıktığı, işçilerin eylemlere katılım düzeyi ve eylemlerin yaygınlığı üzerine bilgiler yer alırken, eylemlerin sonuçları da makalenin odaklandığı konular arasında.
Gazeteci Dr. Atilla Özsever “İşçi Sınıfı ne zaman Ayağa Kalkar?” başlıklı yazısında 1961 Anayasası sonrası dönemde yaşanan gelişmeler özetleniyor. Makalede, Saraçhane Mitingi ve Kavel Grevinden 1989 Bahar Eylemleri ve Zonguldak Grevine, Mezarda Emeklilik Yasasına karşı yapılan eylemlerden TEKEL direnişine çeşitli işçi eylemlerine ilişkin değerlendirmeler yer alıyor.
Bölümün üçüncü makalesi Prof. Dr. Gamze Yücesan-Özdemir’in yazdığı “Sınıf Mücadelesinde Kritik Bir Uğrak: Sendikal İletişim.” Sendikal hareketin uzun süredir yaşadığı bunalımın, sendikaların yalnızca kurumsal bünyeleri ve varlıklarıyla sınırlı kalmadığına dikkat çeken yazar, bu bunalımın toplumsal-demokratik süreçlerle ilişkili olduğunu vurguluyor.
“Uluslararası Sendikal Örgütlerde İşçi Aristokrasinin İzleri” başlıklı ve Erkan Kıdak imzalı yazıda, ücret düzeyleri, kişi başına düşen milli gelir ve gelir dağılımı adaletini gösteren Gini katsayısı ile sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı ve sosyal güvenliğe erişim olanakları üzerinden değerlendirmeler yapılıyor.
HUKUKİ DURUM
Kitabın İş Hukuku” başlıklı üçüncü bölümünü Dr. Murat Özveri’nin “Barışçıl Toplu Eylem Hakkı” başlıklı makalesiyle başlıyor. Söz konusu hakkın uluslararası hukuktan meşruluğunu alan tem bir hak olduğuna vurgu yapın yazar, bu hakkın işveren örgütlerinde kabul edilmemesini tartışıyor.
Bölümün Sendika Uzmanı Mahsun Turan tarafından yazılan bir diğer makalesi “Toplu İş Sözleşmelerinde Çözüm Bekleyen sorun: Kapsam Dışı Personel” başlığını taşıyor. Toplu iş sözleşmesi kapsamında yer alan işyerlerindeki işçilerden bazılarının uygulanan sözleşmeden yararlanamadıklarına dikkat çeken yazar, bunun iki yolla mümkün olabildiğini belirtiyor. Bazı nitelikleri taşıyan işçilerin yasayla sözleşme kapsamı dışında bırakıldıklarını ya da toplu sözleşme imzalayan tarafların anlaşarak bazı işçileri kapsam dışı ilan edebildiğini belirten yazar, bu durumun hukuki nedenleri ve sonuçlarını ele alıyor.
Doktora Öğrencisi Ebru Yeşim Sargı tarafından yazılan “Kamu Emekçilerinin Grevsiz Toplu Sözleşme Sistemi” başlıklı makalesinde ise kamu emekçilerinin sendikal haklarını gelişimi, uygulanan toplu sözleşme sistemi ve 2012-2019 yılları arasında yapılan toplu sözleşmelerin içeriği konusunda bilgiler veriliyor.
Bölümün bir diğer makalesi de Doç. Dr. Gaye Burcu Yıldız imzalı, “Toplum Yararına Program Katılımcılarının İş Hukuku Açısından Hukuki Niteliğinin Değerlendirilmesi” başlığını taşıyor. Programların aktif işgücü hizmetleri kapsamında yer aldığını vurgulayan yazar, bu program kapsamında çalışanların hukuki niteliğinin işçi olduğunu hatırlatıyor.
“Sosyal Politika, Emek ve Göç” başlığını taşıyan kitabın son bölümünde de 5 makale yer alıyor. Bölümün ilk makalesi Prof. Dr. Gülay Toksöz’ün yazdığı “Akademik Bir Yaşamın Keyifli Yol Arkadaşlığı ve Göç Araştırmaları”. Göçmenlerin sınıf, toplumsal cinsiyet, etnisite, ırk, din, yaş, eğitim gibi ekonomik ve sosyo-demografik farklılıklarının göz ardı edilmesinin ve homojen bir kitle olarak düşünülmesinin gerçekliği kavramada ciddi handikaplara neden olduğunu vurgulayan yazar, bunun ortaya çıkan sonuçların yüzeysel olmasına neden olduğunu belirtiyor.
“Türkiye’de Sığınmacıları Temel Refah Hizmetlerine Erişimi” başlıklı ve Çağla Ünlütürk Ulutaş imzalı makalede sığınmacıların temel haklarına ilişkin Türkiye’deki yasal altyapı ve sığınmacılara yönelik temel refah hizmetleri ele alınıyor.
Dr. Elif Tuğba Doğan’ın yazdığı “Geçmişten Günümüze Latin Amerika’nın Uluslararası Göç Dinamikleri” makalesinde ise bugünkü göçleri geçmişteki uluslar arası göçlerden ayıran unsurların olduğu belirtilerek bunların göçe kaynaklık eden ülkelerin etnik çeşitliliği ve göçün kaynağının artık Avrupa ülkeleri olmadığına dikkat çekiliyor. Doğan makalesinde Latin Amerika’da yaşanan göçlerin özelliklerini tartışıyor.
“Sağlık Harcamaları ve Finansmanı: OECD Ülkeleri ve Türkiye” başlıklı makalelerinde Doç. Dr. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar ve Araştırma Görevlisi Jebağı Canberk Aydın, sağlık hakkını temel alarak sağlık harcamalarının maliyetinin kimler tarafından karşılandığını tarihsel gelişim içinde inceliyor.
Bölümün ve kitabın son makalesi Dr. Serter Oran imzalı “Katı Atık Toplayıcılarının Gözünden Katı Atık Piyasası: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Oran makalesinde katı atık toplayıcılığının ortaya çıkışından başlayarak, piyasanın işleyişi ve yapısal sorunlara odaklanıyor.
Kitap, sendikal hareketler, işçi mücadeleleri; Türkiye’nin ekonomik yapısı gibi konularla ilgilenenler için önemli bir kaynak kitap olarak değerlendirilebilir.
Kitap, Mülkiyeliler Birliği tarafından yayımlanarak hem işçilerin hem de araştırmacıların ilgisine sunuldu.
PROF. DR. SEYHAN ERDOĞDU KİMDİR?
Seyhan Erdoğdu, 1947’de Tokat-Erbaa’da doğdu.1968’de ODTÜ Ekonomi-İstatistik bölümünü bitirdi. Aynı bölüme asistan olarak girdi. 12 Mart darbesinin ardından “arananlar listesi”ne girdi ve asistanlıktan atıldı. 1972’d tutuklandı. 1974’te af yasası ile tahliye oldu. Çeşitli işlerde çalıştıktan sonra1988 yılında T. Yol-İş Sendikasında danışman olarak çalışmaya başladı. Aralarında sendika dergilerinin de bulunduğu çok sayıda yayında yazıları yayımlandı. 1993-1996 yıllarında Türk-İş Kadın İşçiler Bürosu müdürlüğü yaptı. Türk-İş ve Yol-İş’i yurt içinde ve dışında çeşitli toplantılarda temsil etti. 1993 yılında AÜ siyasal bilgiler Fakültesinde kısmi zamanlı ders vermeye başladı. 2001 yılında akademik yaşama yeniden döndü. Türk-İş, DİSK ve KESK gibi farkıl konfederasyonlara bağlı sendikalarda eğitim çalışmalarına katıldı. 1968 yılında SBF İktisat bölümünde başladığı doktora çalışmalarını 2003 yılında Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümünde tamamladı. 2014 yılında profesör oldu. Ücret Teorileri ve Politikaları, Gelir dağılımı, Avrupa Birliğinde Sosyal Politika, Uluslar arası sosyal Politika, Çalışma Yaşamının Güncel Konuları, Sendikacılıkta Güncel Gelişmeler ve Sosyal Hareketler gibi dersler verdi. Emekli olduktan sonra da derslerine devam etti. Şubat 2017’de Ankara Üniversitesi gerekçe göstermeden derslerine son verdi. 2019-2020 öğretim yılında Bilkent Üniversitesi’nde kısmi zamanlı öğretim üyesi oldu. Halen akademik çalışmalarının ve emek eksenli araştırmalarının yanı sıra, sendikalarda işçi eğitimlerine, sendikaların demokratik kitle örgütlerinin ve demokratik derneklerin toplantılarına ve yayınlarına katkı vermeyi sürdürüyor.
Kitap, https://www.shopier.com/ShowProductNew/products.php?id=3428650&sid=QllHSVBzRENIbjR2SXJZRTBfM18gXyA= adresinden online olarak ya da Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi’nden alınabilir.
