Bianet’ten Ekin Karaca, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde kanun hükmünde kararnameyle yapılan değişiklikleri Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Mülkiyeli akademisyen Doç. Dr. Evren Balta Paker’le görüştü.
Yrd. Doç. Dr. İsmet Akça ile birlikte İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan 2010’da çıkan “Türkiye’de Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti” adlı kitabı da yazan Balta, askeriyenin sivil irade tarafından şeffaf şekilde denetlenmesi gerektiğini ifade ederken, askeri iradeyi denetleyen sivil iradenin kim tarafından, nasıl denetleneceği sorusunu soruyor.
“Eğer amacımız siyaset üstü, siyasete müdahil olmayan profesyonel bir ordu yaratmaksa en önemli meselelerimizden biri, orduyu sivillerin şeffaf, demokratik ve profesyonel bir biçimde denetlemesi ve orduyu denetleyen sivil iradenin de denetlenmesidir” diyen Evren Balta, “Mevcut düzenlemelere hiç gönderme yapmadan soralım: Ordunun atamalarında ve kararlarında, askeri personelin eğitiminde siyasetin rolünü artırıyorsunuz, peki siyasetçilerin askeri atamalarda liyakata, profesyonel etiğe ve kararlarında evrensel objektif ilkelere bağlılığını nasıl garanti edeceksiniz?”dedi.
Bunu garanti edecek kurumsal ve çok güçlü mekanizmalar inşa edilmediği takdirde aşırı siyasallaşmış bir ordu mekanizmasının ortadan kaldırmamış, bilakis güçlendirilmiş olacağına dikkat çeken Balta, şunları söyledi:
“Mevcut reformlar tamamen asker-sivil ilişkileri gözlüğü takılarak yapılmış. Oysa bütün askeri reformların temelinde bu ilişkiler kadar, savaşın ve çatışmanın değişen doğası yer almalı.
Bütün dünya kendi ordularını savaşın değişen doğası, IŞİD gibi grupların yarattığı yeni tehditler üzerinden yeniliyor.
Dünyadaki bu askeri reform süreci de orduda kuvvet komutanlıkları arasındaki farkların azalması, sınırların muğlaklaşması, ortak operasyon kapasitelerinin genişlemesi üzerine kurulu.
Hiyerarşi değil ama operasyonel ortaklık, ortak hareket edebilme kapasitesi öne çıkarılıyor.
Ordu içindeki kurumsal rekabeti artırmak, hiyerarşiyi yerine ortaklaşma koymadan kaldırmak/zayıflatmak ordunun operasyonel kapasitesini zayıflatan bir durum.
Orduya dair tüm yapısal reformlar (özellikle eğitime ve kurumsal hiyerarşiye dair reformlar) tehditlerin doğasına dair böyle bir geniş perspektif üzerinden yapılmak zorunda.”
Evren Balta bunun bir toplumsal uzlaşma ve tartışma ile yapılmak zorunda olduğunu vurguladı.
